กาพย์พระไชยสุริยา
เป็นหนังสือหัดอ่านและเขียนคำมาตราตัวสะกดสำหรับเด็กแต่งโดยสุนทรภู่
ใช้การนำนิทานมาผูกเป็นเนื้อเรื่องแต่งด้วยคำประพันธ์ ๓ ชนิด คือ กาพย์ยานี ๑๑
กาพย์ฉบัง ๑๖ และกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
ทั้งนี้กาพย์พระไชยสุริยาอยู่ในหนังสือมูลบทบรรพกิจซึ่งเป็นแบบเรียนในสมัยรัชกาลที่
๕
ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้โปรดเกล้าฯ
ให้พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)
จัดทำแบบเรียนภาษาไทยสำหรับใช้ในโรงเรียนหลวงจำนวน ๖ เล่ม ได้แก่ มูลบทบรรพกิจ
วาหนิติ์นิกร อักษรประโยค สังโยคพิธาน ไวพจน์พิจารณ์ และพิศาลการันต์
สันนิษฐานว่ามูลบทบรรพกิจนั้นได้เค้ามาจากหนังสือจินดามณีในสมัยกรุงศรีอยุธยา
โดยแทรกเรื่องกาพย์พระไชยสุริยาของสุนทรภู่ลงไปด้วย
